Pierwszy krok w fotografii portretowej: co warto wiedzieć?
Fotografia portretowa często uznawana jest za dużo trudniejszą dziedzinę fotografii niż na przykład robienie zdjęć krajobrazom bądź produktom, ponieważ wiąże się z pracą z drugim człowiekiem. Fotograf i model muszą więc odpowiednio współpracować, aby stworzyć piękny portret. W przeciwnym wypadku, jeżeli nie powstanie nić porozumienia między osobą fotografującą i fotografowaną, nawet najlepszej jakości sprzęt i największe doświadczenie fotografa, mogą okazać się niewystarczające do stworzenia wysokiej jakości zdjęcia. Mimo że fotografię portretową można zaliczyć do trudnych kierunków fotografii, to jednak cieszy się ona dużym zainteresowaniem. Można powiedzieć, że jest to sztuka uchwycenia jednej osoby lub grupy osób, gdzie dominuje przede wszystkim twarz, a więc jej mimika, rysy i wypisane na niej emocje. Co warto wiedzieć, rozpoczynając swoją przygodę z fotografią portretową i na jakie aspekty zwrócić uwagę? Podpowiadamy.
Co warto wiedzieć, tworząc zdjęcia portretowe?
Chcąc zacząć tworzyć portrety, warto najpierw przybliżyć sobie pojęcie fotografii portretowej. Obecnie ta dziedzina fotografii nie jest już kojarzona wyłącznie z wykonywaniem zdjęć później wykorzystywanych w dokumentach, ponieważ w dzisiejszych czasach znajduje ona wiele zastosowań. Z tego powodu obecnie fotografia portretowa można powiedzieć, że obejmuje naprawdę spory przekrój kategorii zdjęć różnego rodzaju od autoportretów przez portrety dziecięce, rodzinne biznesowe aż po fotografię sensualną. Takie zdjęcia mogą być wykonywane nie tylko w profesjonalnym studiu, ale coraz częściej tworzone są także w plenerze.
W fotografii portretowej wykorzystuje się różne podejścia, tworząc zdjęcia. Wśród najpopularniejszych wymienia się jednak ekologiczne, konstruktywiczne, szczere oraz kreatywne. To pierwsze polega na tym, że fotograf wykonuje zdjęcia osobie, która znajduje się w otoczeniu wskazującym w jakiś sposób jej tożsamość lub zawód. Dlatego taki portret może być wykonany na przykład w gabinecie podczas gdy lekarz skupia się na swojej pracy, ale także w innych warunkach na przykład w biurze. W przypadku konstruktywistycznego podejścia zadaniem fotografa jest zbudowanie swego rodzaju pomysłu wokół danego portretu tak, aby na zdjęciu było widać nie tylko odpowiednią mimikę modela, ale również jego historię, na przykład do takich rodzajów fotografii zaliczamy siedzącą przy toaletce pannę młodą czy absolwenta szkoły, który trzyma dyplom.
W przypadku szczerego podejścia do fotografii portretowej mówimy o najbardziej nieformalnym rodzaju fotografii, ponieważ model nie patrzy bezpośrednio w obiektyw, dzięki czemu takie zdjęcia wyglądają bardziej naturalnie, są szczere i mało inwazyjne. Ostatnim typem podejścia do fotografii portretowej jest kreatywne działanie, w przypadku którego możemy stworzyć nie tylko atrakcyjny, ale wręcz magiczne portret. Ten styl wymaga jednak odpowiedniego porozumienia z modelem, a także sporych umiejętności fotografa dotyczących nie tylko kadrowania, ale przede wszystkim manipulacji cyfrowej.
Kompozycja w fotografii portretowej. Jak dobrać odpowiedni kadr?
Kompozycja zdjęć portretowych stanowi dla wielu początkujących fotografów niemałe wyzwanie. Większości osobom zdjęcia portretowe kojarzą się przede wszystkim ze zdjęciami twarzy. Warto jednak pamiętać o tym, że głównym założeniem portretu jest skupienie się na portretowanej osobie, czyli modelu lub modelce. Nie oznacza to jednak, że pozostałe aspekty takie jak tło możemy całkowicie pominąć. Mimo to tworząc kadr do zdjęcia portretowego, należy wcześniej sprawdzić, czy nie pojawiają się w nim jakieś czynniki, które wpłynęłyby negatywnie na odbiór portretu bądź rozproszyły uwagę odbiorcy, przez co to nie model byłby w centrum jego zainteresowania.
Dobór odpowiedniej scenerii, która z jednej strony doda zdjęciu ciekawego charakteru, a z drugiej nie będzie odciągała uwagi od modelki i nie zaburzy odbioru zdjęcia, stanowi niemałe wezwanie, zwłaszcza dla początkujących fotografów. Pamiętajmy jednak, by w tle stawiać wyłącznie neutralne elementy, które nie będą miały szansy zdominować urody modela lub modelki. Jest to istotne nie tylko w przypadku zdjęć plenerowych, ale również studyjnych, chociaż w tej pierwszej sytuacji kadrowanie wymaga od fotografa szczególnej uwagi, ponieważ nie ma on często wpływu na elementy, które obejmie tło.
Samo kadrowanie w fotografii portretowej pod względem technicznym obejmuje zostawienie marginesu zarówno nad jak i po bokach głowy, chociaż jeżeli nasza wizja wymaga zastosowania innych parametrów technicznych, wówczas możemy na przykład wykadrować portret w taki sposób, by zaczynał się on w połowie czoła bądź też na czubku głowy. Generalnie zasada cięcia sylwetki mówi jednak o tym, aby nie skracać człowieka w elementach takich jak szyja, a także kończyn w stawach. Dlatego jeżeli na przykład przycinamy nogi bądź ręce, wówczas zróbmy to powyżej łokci, bądź powyżej kolan.
Światło w fotografii portretowej
W fotografii portretowej duże znaczenie ma odpowiednio dobrane oświetlenie. To za jego pomocą możemy stworzyć różne efekty i zarówno podkreślić mankamenty twarzy, jak i je zamaskować. Najlepiej na portretach prezentuje się łagodne światło o rozproszonym charakterze. Dlatego intensywne światło słoneczne czy też ostre światło z lampy mogą podkreślać zmarszczki, cienie pod oczami, czy niedoskonałości.
Lepszym rozwiązaniem jest wykorzystanie blendy, za pomocą której delikatnie doświetlimy wybrane obszary. Użycie blendy pozwala na odbicie światła i osiągnięcie efektu miękkiego oświetlenie. Dodatkowo jeżeli dostanie ona odpowiednio ustawiona, może ma wydobyć z modelki dodatkowy blask. Na rynku dostępne są różne blendy. W fotografii portretowej najlepiej sprawdzają się jednak białe i srebrne modele. Jeżeli jednak w trakcie zdjęć portretowych decydujemy się na wykorzystanie lampy błyskowej, wówczas warto postawić na duet z modyfikatorem, na przykład parasolką o średnicy 185 mm. Taki zestaw daje miękkie światło i eksponuje urodę modela.
Obiektyw do fotografii portretowej
Chcąc wykonywać zdjęcia portretowe, należy dobrać również odpowiedni sprzęt. Istotny jest nie tylko wysokiej jakości aparat fotograficzny, czyli lustrzanka. ale także właściwie dopasowany obiektyw. Dość popularnym dylematem fotografów, którzy dopiero rozpoczynają swoją przygodę z fotografią portretową, jest dobór odpowiedniego obiektywu. Powinien on jednak przede wszystkim możliwie jak najmniej zniekształcać obraz, ładnie rozmywać tło, wykazywać ostrość pierwszego planu, a także autofocus, który będzie nam umożliwiał swobodną pracę. Ważne jest, by obiektyw charakteryzowała dużo jasność na przykład F/1,4 lub 1,2.
Co więcej, wybór odpowiedniego obiektywu do portretu to jedna z najistotniejszych kwestii technicznych, o których powinna pamiętać osoba chcąca zajmować tą dziedziną fotografii. Zazwyczaj obiektywy szerokokątne o ogniskowej poniżej 35 mm nie sprawdzają się w tej dziedzinie, ponieważ zniekształcają twarz i figurę, a dodatkowo niekorzystnie zmieniają proporcje sylwetki. Dlatego do tworzenia portretów najlepiej wykorzystywać obiektywy stałoogniskowe o ogniskowej powyżej 50 mm ze światłem 1.2. Ważne parametry techniczne w przypadku portretu fotograficznego to też głębia ostrości, przysłona, czyli otwór w obiektywie i tryb manualny w aparacie.
Tło w sesji portretowej – studio czy plener?
Tło w fotografii portretowej ma duży wpływ na to, w jaki sposób zostanie odebrane zdjęcie. Z tego powodu, zanim zdecydujemy się na wykonanie fotografii danego modela, powinniśmy zastanowić się, czy studio pozwala wydobyć wszystkie jego zalety. Czasami w przypadku portretu, lepszym rozwiązaniem są ujęcia wykonane w plenerze. Rządzi się on jednak swoimi prawami. Dlatego warto mieć świadomość, że czasami nie jest możliwe, aby szybko i sprawnie wykonać portrety na zewnątrz, zwłaszcza jeżeli model stoi w słabym świetle lub na kiepskim tle.
Wykonując zdjęcia w plenerze, musimy wiedzieć, że w takiej sytuacji nie sprawdzi się intensywne światło słoneczne, które będzie zwracać uwagę widza na mankamenty twarzy. Czasami trudno jest je skorygować za pomocą dodatkowego źródła światła np lampy lub blend. Dlatego nierzadko na plener fotografii portretowej, ale również fotografii modowej, lepiej umówić się w pochmurny dzień, ponieważ w słabym świetle możemy wykorzystać dodatkowe źródła światła czy to lampy czy blendę, a jeżeli intensywne światło słoneczne będzie zbyt mocno doświetlało nasz kadr, wówczas twarz od modela na ujęciach może prezentować się niezbyt korzystnie i nie będziemy mogli zbyt wiele zrobić z tym faktem.
Zarówno w plenerze, jak i w studiu, tworząc portrety, powinniśmy posiadać blendę. Możemy ją wykorzystać zarówno do uzyskania mocniejszego światła kontrowego na przykład zza modela, jak i po to, by podkreślić pewne cechy portretowanej osoby. Odpowiednie ustawienie blendy pozwala wydobyć blask w oczach fotografowanej osoby.
Model do portretów
Zarówno portret pozowany, jak i niepozowany wymaga zarówno od modela, jak i fotografa współpracy i dobrej komunikacji. Z tego powodu, wybierając modela do klasycznych portretów, warto zwracać uwagę nie tylko na jego urodę, ale także usposobienie. Jeżeli szukamy modela komercyjnego, ponieważ na przykład chcemy powiększyć swój album i portfolio, aby potencjalni odbiorcy zdjęcia chcieli skorzystać z naszych usług, wówczas powinniśmy współpracować z osobą z doświadczeniem. Dzięki temu każde zdjęcie, które wykonamy, będzie mogło prezentować się naprawdę dobrze i przedstawiać zupełnie inne emocje.
Dlatego zwłaszcza początkujący fotografowie, którzy nie mają jeszcze dużego doświadczenia w fotografii portretowej, powinni tworząc swoje portfolio, korzystać z pomocy doświadczonych modeli. Chociaż taka opcja wiąże się z pewnym wydatkiem, ponieważ zdjęcia tfp dotyczą jedynie amatorów, to nie warto, o ile mamy taką możliwość, oszczędzać funduszy nie tylko na profesjonalny sprzęt fotograficzny, ale również budowanie swojego portfolio.
Jakie umiejętności powinien mieć fotograf portretowy?
Niezależnie od tego czy tworząc zdjęcia portretowe, zdecydujemy się na to, by zatrudnić profesjonalnego modela czy amatora, powinniśmy pamiętać o tym, że zwłaszcza osoby, które nie mają doświadczenia w pozowaniu, mogą mieć problem z doborem odpowiednich póz czy mimiką twarzy. To do zadań fotografa w takiej sytuacji należy odpowiednie ustawienie modela lub modelki, a także wprowadzenia atmosfery, która pozwoli osobie fotografowanej rozluźnić się. Do zadań fotografa może należeć również przygotowanie stylizacji dla fotografowanej osoby, a także wynajęcie makijażystki lub fryzjera. Warto ustalić takie szczegóły wcześniej z klientem.
Dobry fotograf portretowy powinien cechować się empatią i cierpliwością. a także życzliwością i odpowiednim podejściem do osoby fotografowanej, aby ta nie stresowała się przed jego obiektywem. Z tego powodu uchwycenie tego kim jest portretowana osoba lub w kogo się wciela, a więc pokazanie na pierwszym planie jej emocji i indywidualnych cech, często jest ważniejszą umiejętnością niż dobór odpowiedniego światła czy ustawień aparatu, chociaż kwestie techniczne warto również szlifować, zwłaszcza rozpoczynając swoją przygodę z tą dziedziną fotografii.